၁။ေဟတုပစၥေယာ=ဟိတ္ေျခာက္ပါးျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား
ေညာင္ပင္ျမစ္သည္ ေညာင္ပင္အား ျမဲျမံခုိင္ခံ့စြာ တည္ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ ေလာကီအာရုံ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ လုိခ်င္မွဳရွိေသာ ေလာဘ၊ၾကမ္းတမ္းေသာခက္ထန္ျခင္း အမ်က္ထြက္ျခင္းရွိေသာ ေဒါသ၊မေကာင္းေသာ အယူဝါဒကုိ မစြန္႔ဘဲ ငုိက္ျမည္းေတြေဝျခင္းရွိေသာ ေမာဟ၊ ေလာကီအာရုံ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ လုိခ်င္မွဳမရွိေသာ အေလာဘ၊နဴးညံ့စြာ ယဥ္ေက်းလိမၼာ၍ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္ျခင္း၊အမ်က္ထြက္ျခင္း မရွိေသာ အေဒါသ၊ေကာင္းေသာအယူဝါဒကုိ လက္ကုိင္ထားျပီး ယုံမွားသံသယမ်ားျဖင့္ ငုိက္ျမည္းေတြေဝးျခင္း မရွိေသာ အေမာဟတရားတုိ႔သည္ စိတ္၊ေစတသိတ္တရားတုိ႔အား အလုိသုိ႔လုိက္၍ ျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ေဟတုပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂။အာရမၼဏပစၥေယာ=အာရုံေျခာက္ပါးျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား
ေတာင္ေဝွးသည္ မသန္မစြမ္းသူတုိ႔အား အလုိရွိရာသုိ႔ ေရာက္ေစ၍ အေထာက္အကူေပးသကဲ့သုိ႔ အဆင္း(ရူပါရုံ)၊အသံ(သဒၶါရုံ)၊အန႔ံ(ဂႏၶာရုံ)၊အရသာ(ရသာရုံ)၊အေတြ႔အထိ(ေဖာ႒ဗၺာရုံ)၊စိတ္ခံစားမွဳ(ဓမၼာရုံ) ဟူေသာအာရုံေျခာက္ပါးတုိ႔သည္ ကုသုိလ္၊အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ အက်ဳိးအေၾကာင္းမ်ားျဖင့္ မိမိစိတ္ကုိ အေထာက္အကူျပဳေပးသကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အာရမၼဏပစၥည္း တရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၃။အဓိပတိပစၥေယာ=အၾကီးအမွဴးျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာ တရား
စၾကဝေတးမင္းသည္ ျပဳိင္ရဲသူ၊ျပိဳင္သူမရွိေလာက္ေအာင္ ဇြဲ၊လုံးလအျပည့္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သကဲ့သုိ႔ အလုိဆႏၵအလြန္ျပင္းျပျခင္းဟူေသာ ဆႏၶာဓိပတိ၊အားထုတ္ျခင္းလုံးလဟူေသာ ဝီရိယာဓိပတိ၊လြန္စြာညြတ္ျခင္း ကုိင္းရွုိင္းျခင္း စိတ္ဓာတ္ျပင္းထန္ျခင္းဟူေသာ စိတၱာဓိပတိ၊အသိဥာဏ္ပညာျဖင့္ အသင့္ဆင္ျခင္ျခင္းဟူေသာ ဝီမံသာဓိပတိဟူေသာ အဓိပတိ တရားမ်ားသည္ အားေကာင္းရာသုိ႔လုိက္၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အဓိပတိပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၄။အနႏၱရပစၥေယာ=အျခားမဲ့ တဆက္တည္း အၾကားမရွိျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား
စၾကာဝေတးမင္း နတ္ရြာစံျခင္း(ေသျခင္း)သည္ အၾကီးဆုံးသား ရတနာအား အလုိလုိ မင္း(ဘုရင္)ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ ရုပ္ဝတၳဳကုိ ျမင္သည္ႏွင့္ အသိစိတ္သည္ အာရုံတြင္ တဆက္တည္းျဖစ္ျခင္း၊ေနာက္ေနာက္ စိတ္အစဥ္ေတြ ဆက္တုိက္ျဖစ္ရန္အတြက္ ေရွ့ေရွ့စိတ္ အစဥ္ေတြပ်က္ပ်က္ေပး၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အနႏၱရပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၅။သမနႏၱရပစၥေယာ=ေကာင္းစြာ(အျခားမဲ့)တဆက္တည္း အၾကားမရွိ အတားအဆီးမရွိ၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
စၾကာဝေတးမင္း ေတာထြက္၍ ရဟန္းျပဳျခင္းသည္ အၾကီးဆုံးေသာ သားရတနာအား တဆက္တည္းအၾကားမရွိေကာင္းစြာ မင္း(ဘုရင္)ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ ျမင္စိတ္ သိစိတ္ ေကာင္းလ်ွင္ေကာင္းသည္ဟုဝန္ခံျခင္း၊မေကာင္းလ်ွင္ မေကာင္းဟု ဝန္ခံျခင္းတုိ႔သည္ စိတ္မ်ား ဆက္ကာဆက္ကာ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ အျခားမရွိ ဆက္၍ျဖစ္ျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ သမနႏၱရ ပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၆။သဟဇာတပစၥေယာ=တျပဳိင္နက္ အတူတကြျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ဆီမီးသည္ ညွိထြန္းသည္ႏွင့္တျပဳိင္နက္ အလင္းေရာင္ႏွင့္အတူတကြ ျဖစ္ေပၚေစသကဲ့သုိ႔ ခံစားမွဳေဝဒနာ ျဖစ္သည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ မွတ္သားမွဳသညာ၊ျပဳျပျခင္းသခၤါရ၊အသိရွိမွဳ ဝိဥာဏ္ဟူေသာ နမ္ခႏၶာေလးပါးတုိ႔ကုိ တစ္ေပါင္းတည္းအတူတကြ ျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ သဟဇာတ ပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၇။အညမညပစၥေယာ=အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္မွီ၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား
သစ္သားသုံးေခ်ာင္းသည္ မလဲမျပဳိရေအာင္ ခုိင္ျမဲစြာ တစ္ေခ်ာင္းႏွင့္တစ္ေခ်ာင္း အမွီျပဳသကဲ့သုိ႔သိမွဳ၊ခံစားမွဳဟူေသာ ရုပ္တရား၊နာမ္တရားတုိ႔သည္လည္း အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အညမညပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၈။နိႆယပစၥေယာ=မွီရာတည္ရာျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ေနာက္ျဖစ္ေပၚလာေသာ သစ္ပင္စသည္တုိ႔ကုိ မွီ၍ ျဖစ္ထြန္းရန္အတြက္ ေျမၾကီးသည္ ပထမဆုံးအရင္ ေထာက္ပံ့ေပး၍ ရပ္တည္ရာျဖစ္ေစသကဲ့သုိ႔ ရုပ္တရားသည္ အာဟာရကုိမွီ၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ နိႆယပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၉။ဥပနိႆယပစၥေယာ=အားၾကီးေသာ မွီရာအေၾကာင္းျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
မုိးတြင္းအခါ ရြာေသာမုိးၾကီးသည္ ထုိမုိးကုိ အမွီျပဳကုန္ေသာ သစ္ပင္ သတၱဝါ၊လယ္ယာေျမ၊ေတာ၊ေတာင္အစရွိသည္တုိ႔ အားေကာင္းလာေအာင္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊သဒၶါတရားကုိ အေျခခံ၍ အမွီျပဳကုန္ေသာ ပုဂၢဳိလ္တုိ႔သည္ ဥပုသ္သီလေစာင့္ထိန္းျခင္း၊သမထ၊ဝိပႆနာ၊ဘာဝနာမ်ားအားထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ မဂ္တရား၊ဖုိလ္တရားမ်ားႏွင့္ နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရဟူေသာ အေၾကာင္းတရားတုိ႔သည္ အားၾကီးေသာ မွီရာျဖစ္၍ ပုဂၢဳိလ္သတၱဝါတုိ႔အား ခ်မ္းသာေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဥပနိႆယပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၀။ပုေရဇာတပစၥေယာ=ေရွ့၌ျဖစ္ႏွင့္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာ တရား။
ကမာၻဦး၌ ပထမဆုံး အရင္ျဖစ္ႏွင့္ေသာ ေန၊လတုိ႔သည္ ေနာက္မွျဖစ္သည့္ သတၱဝါအေပါင္းတုိ႔အား အလင္းေရာင္ေပး၍ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊မိဘတုိင္းသည္ သားသမီးမ်ားထက္ အရင္ျဖစ္ႏွင့္၍ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွ့မွျဖစ္ႏွင့္ေသာ လ်ွာသည္ အရသာအား ေနာက္မွျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ပုေရဇာတပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၁။ပစာၦဇာတပစၥေယာ=ေနာက္မွျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
သားေကာင္း၊သမီးေကာင္းမ်ားသည္ ဥစၥာပညာ ျပည့္စုံ၍ မိဘတုိ႔အား ေနာက္မွျပန္၍ လုပ္ေက်ြးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊အရွင္ဗာကုလ ရဟႏၱာမေထရ္ အေလာင္းေတာ္သည္ ေမြးျပီးစ နုိ႔စုိ႔အရြယ္တြင္ သမုဒၵရာအလယ္၌ ေရထဲသုိ႔ က်သြားရာ ေရနစ္၍ မေသခဲ့ပါ။ထုိ႔သုိ႔မေသျခင္းသည္ ေနာင္အခါ ရဟႏာၱျဖစ္မည့္ သတၱိက အရွင္ဗာကုလမေထရ္အား မေသေစရန္ အက်ဳိးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ရုပ္တရားေတြ လန္းဆန္းတည္တံ့ ေနေအာင္ စိတ္တရားမ်ားက ထက္သန္မွဳအျပည့္ျဖင့္ ေနာက္မွေန၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ပစာၦဇာတပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၂။အာေသဝနပစၥေယာ=အဖန္တလဲလဲ မွီဝဲအပ္ ထုံမႊမ္းအပ္သည့္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ေရွးေရွး၌ ပန္းေပါင္းစုံတုိ႔ျဖင့္ စီမံေရာျပြမ္းထားေသာ နံ႔သာအား အေမႊးနံ႔ အလြန္တုိးပြား ခုိင္ျမဲေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွးေရွးက သင္ယူတတ္ေျမာက္ထားခဲ့သည့္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားသည္ ေနာက္ေနာင္မွ သင္ယူရသည့္ စာေပးက်မ္းဂန္တုိ႔ကုိ ေလ့လာမွတ္သားျခင္းငွာ ေထာက္ပ့ံကာ အေျခခံအတြက္ အားေကာင္း၍ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွးေရွးက အဖန္ဖန္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္တရားမ်ားသည္ ေနာက္ေနာင္မွ ျပဳလုပ္သည့္ ကုသုိလ္၊အကုသုိလ္တရားမ်ားအတြက္ ေကာင္းက်ဳိး၊မေကာင္းက်ဳိးတုိ႔ကုိတုိးပြားေစ၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အာေသဝနပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၃။ကမၼပစၥေယာ=ျပဳလုပ္စီျခင္းျဖင့္ ဗီဇမ်ဳိးေစ့ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
သစ္ပင္အေပါင္းတုိ႔သည္ ေကာင္းစြာျပဳျပင္ စီမံအပ္ေသာ မ်ဳိးေစ့၊အညြန္႔၊အေညွာက္၏ အမူအရာသုိ႔လုိက္၍ ေကာင္းမေကာင္း ေက်းဇူူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေကာင္းေသာအမွဳကိစၥကုိ
ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြတ္သူအား ထုိအတုိင္းပင္ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာမ်ားကုိ ရရွိခံစားျပီး မေကာင္းေသာ အမွဳကိစၥကုိ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြတ္သူအား မေကာင္းေသာ ဒုကၡ၏ဆုိးက်ဳိးမ်ားကုိ ရရွိခံစားရမွာ ျဖစ္ေစသကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ကမၼပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၄။ဝိပါကပစၥေယာ=အက်ဳိးရလာဒ္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
တုိက္ခတ္လာေသာ ေလေျပ၊ေလညွင္း၊ေလနဳေအးသည္ သစ္ပင္ၾကီးမ်ား၏ အရိပ္ေအာက္၌ ေနေသာသူအား ကုိယ္ေရာစိတ္ပါ ခ်မ္းသာေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ကုသုိလ္ကံတရားေၾကာင့္ ကုသုိလ္၏ အက်ဳိးကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ လူဘုံ၊နတ္ဘုံတုိ႔၌ ခံစားရမည့္ အကုသုိလ္ကံတရားေၾကာင့္ အကုသုိလ္၏အက်ဳိးကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ငရဲဘုံ၊တိရိစာၦန္ဘုံတုိ႔၌ ခံစားေစသကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဝိပါကပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၅။အာဟာရပစၥေယာ=ေထာက္ပ့ံခုိင္ခ့ံေစတတ္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ေထာက္ကန္ထားေသာ အကူ ေဒါက္တုိင္သစ္သားသည္ အိမ္အုိ၊အိမ္ေဟာင္းအား ေလဒဏ္၊မုိးဒဏ္
ေၾကာင့္ မလဲမျပဳိေစရန္ ျမဲျမဲခုိင္ခံ့ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ ထုိ႔အတူပင္ ဆုံးဆယ့္တစ္ဘုံ၌ ရွိေသာ သတၱဝါအားလုံးမွာ အသက္ဆက္၍ ရွင္သန္နုိင္ရန္ အတြက္ ရုပ္အာဟာရ၊နာမ္အာဟာရ ႏွစ္ပါးက ပ့ံပုိးေထာက္ကူေပးျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အာဟာရပစၥည္းတရားကုိ ေဟာေတာ္မူသည္။
၁၆။ဣျႏၵိယပစၥေယာ=အစုိးရသည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာ တရား။
တုိင္းျပည္တစ္ျပည္အတြင္း၌ အသီးသီး ဆုိင္ရာကိစၥ တာဝန္မ်ားကုိ ေပးအပ္ျခင္းခံရေသာ မင္း၊မွဴးမတ္တုိ႔သည္ မိမိ၏တာဝန္မ်ားကုိ အသီးသီးခြဲေဝ၍ ပုိင္ပုိင္နုိင္နုိင္ ေဆာင္ရြတ္သကဲ့သုိ႔ ဣေျႏၵ(၂၂)ပါးရွိရာတြင္ စကၡဳေျႏၵဟူေသာ ျမင္သိစိတ္သည္ ျမင္သိစိတ္အားသာ၊ေသာတိေျႏၵဟူေသာ ၾကားသိစိတ္သည္ ၾကားသိစိတ္ အားသာ အစုိးရျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ
ဣျႏၵိယပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၇။စ်ာနပစၥေယာ=ကပ္၍စူးစူးစုိက္စုိက္ ရွဳ့တတ္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ေတာင္ထိပ္ဖ်ား၊သစ္ပင္ဖ်ားသုိ႔တက္၍ ၾကည့္ေသာ သူသည္ အနီးအေဝး အရပ္မ်က္ႏွာတုိ႔ကုိ ထင္ရွားတပ္အပ္ျမင္ျခင္း၊ထုိျမင္ျခင္း၌ အလုိရွိေသာသူအား ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊စ်ာန္ငါးပါး၊ကုသုိလ္စ်ာန္စသည္တုိ႔ကုိ စူးစူးစုိက္စုိက္ အာရုံျပဳလ်ွင္ အျမင္မွန္တရားမ်ားရကာ ေနာက္ဆုံး နိဗၺာန္ေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊အဖန္ဖန္သုံးသပ္ျခင္းစေသာ တရားတုိ႔သည္ အတူျဖစ္ဖက္ စိတ္တရား၊ရုပ္တရားတုိ႔အား ထင္ရွားစြာ ေအာင္ျမင္မွဳကုိ ျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ စ်ာနပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၈။မဂၢပစၥေယာ=က်ြတ္လြတ္ထြက္ေျမာက္ေသာ နည္းလမ္းျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား
ဤမွာဖက္ကမ္းစပ္မွ ဟုိမွာကမ္းစပ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းသြားေသာ ေဖာင္၊ကူတုိ႔သမားသည္ ဤမွာဘက္ကမ္းစပ္မွလြတ္ေျမာက္သြားသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊သမၼာဒိ႒ိ(ေကာင္းစြာသိျမင္ျခင္း)။
သမၼာသကၤပၸ(ေကာင္းစြာၾကံျခင္း)၊
သမၼာဝါစာ(ေကာင္းစြာေျပာဆုိျခင္း)၊သမၼာကမၼႏၱ(ေကာင္းစြာလုပ္ေဆာင္ျခင္း)၊သမၼာအာဇီဝ
(ေကာင္းစြာအသက္ေမြးျခင္း)သမၼဝါယမ(ေကာင္းစြာအားထုတ္ျခင္း)၊သမၼာသတိ(ေကာင္းစြာေအာက္ေမ့
သတိရွိျခင္း)၊သမၼာသမာဓိ
(ေကာင္းစြာတည္ၾကည္ျခင္း)ဟူေသာ ကုသုိလ္မဂၢင္တရား(၈)ပါးတုိ႔သည္ေကာင္းသည့္ အရာဝတၳဳမွန္
သမ်ွကုိ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ ေခၚငင္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ ကုသုိလ္တရားမ်ားျဖစ္ပြားျပီး သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဟုိမွာဘက္ကမ္းရွိခ်မ္းသာစစ္ ခ်မ္းသာမွန္ လွမ္းေရာက္နုိင္သကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ မဂၢပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၉။သမၸယုတၱပစၥေယာ=အတူတကြယွဥ္ျပီး ေရာစပ္ေနသည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ႏွင္းဆီ၊ေထာပတ္၊ပ်ားရည္၊သကာရည္၊(နုိ႔ရည္)ဟူေသာ စတုမဓူသည္ အရသာေလးမ်ဳိးကုိ တစ္ခုစီခြဲျခား၍ မရေအာင္ ေရာစပ္ျခင္းျဖင့္ စိတ္၊ဖႆ၊ေဝဒနာ၊သညာဟူေသာ ခံစားမွဳ၊မွတ္သားမွဳစေသာ နာမ္တရားမ်ားသည္ အာရုံတစ္ခုကုိ ခံစားလ်ွင္ အတူတူယွဥ္ျပီး တစ္ျပဳိင္နက္တည္းျဖစ္ၾကကာ တစ္ခုစီခြဲျခား၍ မရနုိင္ေအာင္ ေရာေႏွာေပါင္းစပ္ျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ သမၸယုတၱပစၥည္းတရားကုိ ေဟာေတာ္မူသည္။
၂၀။ဝိပယုတၱပစၥေယာ=အတူတကြ မေရာစပ္ မယွဥ္စပ္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ခ်ဳိ၊ခ်ဥ္၊စပ္၊ဖန္၊ခါးဟူေသာ ေျခာက္ပါးေသာ အရသာသည္ ေရာထားေသာ္လည္း အခ်င္းခ်င္း မႏွီးမေႏွာ မေရာမျပြမ္းေသာအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေနမင္းသည္ သမုဒၵရာႏွင့္မေရာမစပ္ေသာ္လည္း မုိးရြာျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ မ်က္စိ၊နား၊ႏွာေခါင္း၊လ်ွာ၊ကုိယ္၊ႏွလုံးအိမ္ဟူေသာ ရုပ္တရားတုိ႔သည္ နာမ္တရားမ်ားႏွင့္ မေရာစပ္ဘဲ တစ္မ်ဳိးစီသာ အာရုံျပဳျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဝိပၸယုတၱပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၁။အတၳိပစၥေယာ=ပစၥဳပၸန္၌ ထင္ရွားစြာရွိဆဲျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ျမင္းမုိရ္ေတာင္မင္းသည္ မိမိထင္ရွားရွိခုိက္ မိမိကုိ အမွီျပဳေနေသာ ျမက္၊သစ္ပင္စသည္တုိ႔အား ျပန္႔ပြားေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊
အစားအေသာက္အာဟာရေတြ ဗုိက္ျပည့္ဝေအာင္သုံးေဆာင္ျခင္းသည္ ေလာေလာလတ္လတ္ ထင္ရွားရွိဆဲ ခႏၶာကုိယ္ကုိတည္တံ့တုိးပြားေအာင္ အက်ဳိးျပဳေစသကဲ့သုိ႔ ေျမ၊ေရ၊မီး၊ေလ ဟူေသာမဟာဘုတ္တရားတုိ႔သည္ ထုိတရားကုိ ခ်ယ္လွယ္ေသာ ရုပ္တရားတုိ႔အား ထင္ရွားရွိခုိက္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အတၳိပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၂။နတၳိပစၥေယာ=မရွိသည္ျဖစ္၍ မရွိမွ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ဆီမီးျငိမ္းသြားျခင္းသည္ အမုိက္အေမွာင္ကုိ ရျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ညအခါကုန္လြန္သြားျခင္းသည္ ေန႔အခါ ေရာက္ဖုိ႔ရန္
ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွးေရွးစိတ္တုိ႔ခ်ဳပ္ျငိမ္း၍ မရွိျခင္းသည္ ေနာက္ေနာက္စိတ္ျဖစ္ဖုိ႔ရန္အတြက္ မရွိေသာအျဖစ္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ နတၳိပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၃။ဝိဂတပစၥေယာ=ကင္းမဲ့ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
ေနမင္းအေရာင္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားျခင္းသည္ လမင္း၏ အေရာင္ကုိ ထြန္းလင္းေစသကဲ့သုိ႔ ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ၊တရားမ်ား ကင္းေပ်ာက္သြားလ်ွင္ အမွားႏွင့္အမွန္ကုိခြဲျခားသိေစျခင္းျဖင့္ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဝိဂတပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၄။အဝိဂတပစၥေယာ=မကင္းသည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။
မဟာသမုဒၵရာေရသည္ မိမိကုိမွီကုန္ေသာငါး၊လိပ္တုိ႔ႏွင့္မကင္း၊မကြာခင္ ခ်မ္းသာေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔အာဟာရသည္ ဥပါဒ္၊ဌီ၊ဘင္ဟူေသာ လကၡဏာငယ္သုံးခ်က္ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ခါနီးထိ အသက္ရွင္စဥ္ ကာလ၌ သာ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အဝိဂတပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
အားလုံးကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါးက်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။
ကုိးကား။ ။ေဒါက္တာအရွင္ေကာဝိဒစာရ(ပ႒ာန္းစာအုပ္)မွ ေကာက္ႏွုတ္ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္ အိႏၵိယနုိင္ငံ)
No comments:
Post a Comment