'အေၿခခံ အဘိဓမၼာအက်ဥ္း(၁)'

အေၿခခံ အဘိဓမၼာ
အဘိဓမၼာ အဓိပၸါယ္အက်ဥ္း
ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါမဖက္၊ ရုပ္နာမ္ဓမၼသက္သက္ ၿဖစ္ေသာတရားသည္
အဘိဓမၼာမည္၏။ရုပ္နာမ္ဓမၼဟူသည္ အမွန္တကယ္ရွိေသာ သဘာ
ဝတရားမ်ား ၿဖစ္ၾကသည့္ စိတ္ ေစတသိတ္ ရုပ္ နိဗၺာန္တို႕ၿဖစ္ၾက
သည္။

စိတ္အေၾကာင္း
သိစရာအားလံုးကို သိတတ္ေသာသေဘာသည္ စိတ္မည္၏။အဆင္း
ကိုၿမင္လွ်င္ သိၿခင္း၊ အသံကို ၾကားလွ်င္သိၿခင္း၊ အနံ႕ကိုနံလွ်င္ သိ
ၿခင္း၊ အရသာကို စားလွ်င္သိၿခင္း၊ အေတြ႕အထိကို ေတြ႕ထိလွ်င္
သိၿခင္းႏွင့္ ထိုငါးမ်ိဳးမွ တပါးေသာ တရားမ်ားကို သိၿခင္းၿဖစ္သည္။

စိတ္အေရအတြက္
၁။ ကာမဝစရစိတ္ ၅၄-ပါး
ကာမ ၁၁-ဘံုရွိ သတၱဝါတို႕သႏၱာန္ အၿဖစ္မ်ားေသာ စိတ္တို႕ကို
ကာမဝစရစိတ္ဟု ေခၚသည္။ဤစိတ္တို႕ကို ေအာက္ပါအတိုင္း
ခြဲၿခားႏိုင္သည္။

(က) အကုသုိလ္စိတ္ ၁၂-ပါး
မေကာင္းေသာစိတ္မ်ားၿဖစ္ၾကသည့္ အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါးမွာ
ေလဘမူစိတ္ ၈-ပါး။
ေဒါသမူစိတ္ ၂-ပါး။
ေမာဟမူစိတ္ ၂-ပါးတို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

(ခ)အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါး
ေလဘ ေဒါသ ေမာဟစေသာ ဟိတ္မ်ားမပါသည့္ စိတ္မ်ားကို
အဟိတ္စိတ္ဟု ေခၚသည္။
ထို အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါးမွာ
အကုသလဝိပါက္စိတ္ ၇-ပါး။
အဟိတ္ကုသလဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး။
အဟိတ္ၾကိယာစိတ္ ၃-ပါးတို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

(ဂ) ကာမေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး
ကာမဘံု၌ၿဖစ္ေသာ တင့္တယ္၍ ေကာင္းၿမတ္သည့္ စိတ္မ်ားကို
ကာမေသာဘဏစိတ္ဟု ေခၚသည္။
ထိုစိတ္ ၂၄-ပါးမွာ
မဟာကုသိုလ္စိတ္ ၈-ပါး။
မဟာဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး။
မဟာၾကိယာစိတ္ ၈-ပါးတို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

ကာမဝစရစိတ္ေပါင္း
အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါး
အဟိတ္စိတ္    ၁၈-ပါး
ကာမေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး
------------------------------
ေပါင္း= ၅၄-ပါး။
ဤစိတ္တို႕ကို ကာမဝစရစိတ္ ၅၄-ပါးဟုေခၚသည္။
 
၂။ရူပါဝစရစိတ္ ၁၅-ပါး
ရုူပါ ၁၅-ဘံုရွိ ရူပၿဗဟၼာတိဳ႕သႏၱာန္၌ အၿဖစ္မ်ားေသာ စိတ္တို႕ကို
ရူပါဝစရစိတ္ဟု ေခၚသည္။
ထိုစိတ္တို႕မွာ
ရူပါဝစရကုသိုလ္စိတ္ ၅-ပါး။
ရူပါဝစရဝိပါက္စိတ္    ၅-ပါး။
ရူပါဝစရၾကိယာစိတ္   ၅-ပါး။တို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

၃။ အရူပါဝစရစိတ္ ၁၂-ပါး
အရူပ ၄-ဘံုရွိ ၿဗဟၼာတို႕သႏာၱန္၌ အၿဖစ္မ်ားေသာစိတ္တုိ႕ကို
အရူပါဝစရစိတ္ဟု ေခၚသည္။
ထုိုစိတ္တို႕မွာ
အရူပါဝစရကုသိုလ္စိတ္  ၄-ပါး။
အရူပါဝစရဝိပါက္စိတ္   ၄-ပါး။
အရူပါဝစရၾကိယာစိတ္  ၄-ပါး။တို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

၄။ေလာကုတၱရာစိတ္ အက်ဥ္း ၈-ပါး၊ အက်ယ္ ၄၀
ေလာကမွ လြန္ေၿမာက္ေသာစိတ္တို႕ကို ေလာကုတၱရာစိတ္ဟုေခၚ
သည္။ထိုစိတ္တို႕သည္ အရိယာ ပုဂၢိဳလ္ ၈-ေယာက္တို႕၏ သႏာၱန္
၌သာ ၿဖစ္ၾကသည္။
ထိုစိတ္တို႕မွာ အက်ဥ္းအားၿဖင့္

မဂ္စိတ္ ၄-ပါး။
ဖိုလ္စိတ္  ၄-ပါ။တို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

အက်ယ္အားၿဖင့္

မဂ္စိတ္ ၂၀-ပါး။
ဖိုလ္စိတ္ ၂၀-ပါး။တို႕ၿဖစ္ၾကသည္။

၅။စိတ္အက်ဥ္း ၈၉-ပါး၊ အက်ယ္ ၁၂၁-ပါး
(က) ကာမာဝစရစိတ္      ၅၄-ပါး။
       ရူပါဝစရစိတ္          ၁၅-ပါး။
       အရူပါဝစရစိတ္       ၁၂-ပါး။
       ေလာကုတၱရာစိတ္
       အက်ဥ္း                   ၈-ပါး။
---------------------------------------
      ေပါင္း                     ၈၉-ပါး

(ခ)ကာမာဝစရစိတ္         ၅၄-ပါး။
     ရူပါဝစရစိတ္            ၁၅-ပါး။
     အရူပါဝစရစိတ္         ၁၂-ပါး။
       ေလာကုတၱရာစိတ္
       အက်ဥ္း                ၄၀-ပါး။
-------------------------------------
     ေပါင္း                    ၁၂၁-ပါး။

ေစတသိတ္အေၾကာင္း
ေစတသိက္ဟူသည္ စိတ္ကိုမွီတြယ္၍ စိတ္ကို ၿခယ္လွယ္ေသာ
သေဘာၿဖစ္သည္။ စိတ္သည္ တစ္စံုတစ္ရာကို သိၿခင္းမွ်သာ
ၿဖစ္၍ စိတ္ခ်ည္းသက္သက္ၿဖင့္ အေကာင္းအဆိုး မကြဲၿပားေသး
ေခ်။ေစတသိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ေပါးစပ္ ၿခယ္လွယ္ၿခင္း ခံရမွသာ
စိတ္သည္ အေကာင္းအဆိုး အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲၿပား လာရၿခင္းၿဖစ္သည္။
ေရတြင္ ေဆးနီ၊ ေဆးဝါ၊ ေဆးၿပာ အေရာင္မ်ားေပါင္းစပ္ၿခယ္လွယ္
လိုက္လွ်င္ မူလအေရာင္ ေပ်ာက္၍ ေရနီ၊ ေရဝါ၊ ေရၿပာေၿပာင္းလဲ
သြားသကဲ့သို႕ ၿဖစ္သည္။

ေစတသိတ္ ၅၂-ပါး

၁။သဗၺစိတၱသာဓာရဏေစတသိက္ ရ-ပါး

၁။ဖႆ          =ေတြ႕ထိၿခင္း။
၂။ေဝဒနာ        =ခံစားၿခင္း။
၃။သညာ         =မွတ္သားၿခင္း။
၄။ေစတနာ       =ႏွိုးေဆာ္တိုက္တြန္းၿခင္း။
၅။ဧကဂၢတာ     =တည္ၾကည္ၿခင္း။
၆။ဇီဝိတိေၿႏၵ      =ေစာင့္ေရွာက္၊ အစိုးရၿခင္း။
ရ။မနသိကာရ   =ႏွလံုးသြင္းၿခင္း။
စိတ္ၿဖစ္တိုင္းပါဝင္ေသာေၾကာင့္ သဗၺစိတၱသာဓာရဏေစတသိက္
ဟုေခၚသည္။

၂။ပကိဏ္းေစတသိက္ ၆-ပါး
၁။ဝိတကၠ = ၾကံစည္ၿခင္း။
၂။ဝိစာရ = အထပ္ထပ္သံုးသပ္ၿခင္း။
၃။အဓိေမကၡ = ဆံုးၿဖတ္ၿခင္း။
၄။ဝီရိယ = အားထုတ္ၿခင္း။
၅။ပီတိ =ႏွစ္သက္သေဘာက်ၿခင္း။
၆။ဆႏၵ = ၿပဳလိုၿခင္း။
ေကာင္းေသာ စိတ္ဆႏၵအခ်ဳိ႕ မေကာင္းေသာ စိတ္အခ်ိဳ႕ႏွစ္မ်ိဳးလံုး၌
ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ပကိဏ္း ေစတသိက္ဟုေခၚသည္။

သဗၺစိတၱသာဓာရဏ ေစတသိက္ ၇-ပါး၊ ပကိဏ္းေစတသိက္ ၆-ပါး
ေပါင္း ၁၃-ပါးေသာ ေစတသိက္ တို႕ကို ေကာင္းမွု မေကာင္းမွုၿပဳရာ၌
ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ အညာသမာန္း ေစတသိက္ဟုေခၚသည္။

၃။မေကာင္းမွုၿပဳရာ၌ ပါဝင္ေသာ အကုသိုလ္ ေစတသိက္ ၁၄-ပါး

၁။ေမာဟ = မသိတတ္ၿခင္း။
၂။အဟိရိက = မရွက္တတ္ၿခင္း။(မေကာင္းမွဳၿပဳရန္)
၃။အေနာတၱပၸ = မေၾကာက္လန္႕ၿခင္း။(မေကာင္းမွုၿပဳရန္)
၄။ဥဒၶစၥ = စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ၿခင္း။
၅။ေလာဘ = လိုခ်င္တပ္မက္ၿခင္း။
၆။ဒိ႒ိ = မွားမွားယြင္းယြင့္ သိၿမင္ၿခင္း။
၇။မာန =ေထာင္လႊားၿခင္း။
၈။ေဒါသ = ၾကမ္းတမ္းၿခင္း။  
၉။ဣႆာ = ၿငဴစူၿခင္း၊ မနာလိုၿခင္း။
၁၀။မစၦရိယ = သူတစ္ပါးအား မရေစလို ဝန္တိုၿခင္း။
၁၁။ကုကၠဳစၥ =ေနာင္တတဖန္ ပူပန္ၿခင္း။
၁၂။ထိန = ထံုထိုင္းၿခင္း။
၁၃။မိဒၶ = မွုံမွိုင္းၿခင္း။
၁၄။ဝိစိကိစာၦ = ယံုမွားၿခင္း။

၄။ေကာင္းမွုၿပဳရာ၌ ပါဝင္ေသာ ေသာဘဏေစတသိက္ ၂၅-ပါး

(က)ေကာင္းမွုၿပဳတိုင္း ပါဝင္ေသာ ေသာဘဏသာဓာရဏ
ေစတသိက္ ၁၉-ပါး။

၁။သဒၶါ = ယံုၾကည္ၿခင္း။
၂။သတိ = ေအာက္ေမ့သတိရၿခင္း။
၃။ဟိရိ = ရွက္ၿခင္း။(မေကာင္းမွုၿပဳရန္)
၄။ၿသတၱပၸ = ေၾကာက္လန္႕ၿခင္း။(မေကာင္းမွုၿပဳရန္)
၅။အေလာဘ = မလိုခ်င္ၿခင္း။
၆။အေဒါသ = မၾကမ္းတမ္းၿခင္း။
၇။တၾတမဇၥ်တၱတာ = ေစတသိက္တို႕ကို အညီအမွ်ထားၿခင္း။
၈။ကာယပႆဒၶိ = ေစတသိက္ၿငိမ္းခ်မ္းၿခငး္။
၉။စိတၱပႆဒၶိ = စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းၿခင္း။
၁၀။ကာယလဟုတာ = ေစတသိက္ေပါ့ပါးၿခင္း။
၁၁။စိတၱလဟုတာ = စိတ္ေပါ့ပါးၿခင္း။
၁၂။ကာယမုဒုတာ = ေစတသိက္ႏူးည့ံၿခငး္။
၁၃။စိတၱမုဒုတာ =စိတ္၏ႏူးညံ့ၿခင္း။
၁၄။ကာယကမၼညတာ = ေစတသိက္၏ခန္႕ညားၿခင္း။
၁၅။စိတၱကမၼညတာ = စိတ္၏ခန္႕ညားၿခင္း။
၁၆။ကာယပါဂုညတာ = ေစတသိက္တို႕က်န္းမာၿခင္း။
၁၇။စိတၱပါဂုညတာ = စိတ္က်န္းမာၿခင္း။
၁၈။ကယုဇုကတာ = ေစတသိက္ေၿဖာင့္မတ္ၿခင္း။
၁၉။စိတၱဳဇုကတာ = စိတ္ေၿဖာင့္မတ္ၿခင္း။

(ခ)ဝိရတိ ေစတသိက္ ၃-ပါး

၁။ သမၼာဝါစာ=အသက္ေမြးမွုမပါဘဲ ဝစီဒုစရိုက္ ၄-ပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ၿခင္း။
၂။သမၼာကမၼႏၱ=အသက္ေမြးမွုမပါဘဲ ကာယဒုစရိုက္ ၃-ပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္
ၿခင္း။
၃။သမၼာအာဇီဝ=အသက္ေမြးမွုအတြက္ ဝစီဒုစရိုက္ ၄-ပါး၊ ကာယဒုစရုိက္
၃-ပါး၊မွေရွာင္ၾကဥ္ၿခင္း။

ဤေစတသိက္ ၃-ပါးလံုးကို မေကာင္းမွုမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေသေၾကာင့္
ဝိရတီေစတသိက္ဟုေခၚသည္။

(ဂ)အပၸမညာေစတသိက္ ၂-ပါး

၁။ကရုဏာ=ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္သူမ်ားကိုကယ္တင္ကူညီလိုၿခင္း။
၂။မုဒိတာ=ခ်မ္းသာသူမ်ားကို ၿမင္ရၾကားရေသာအခါ ဝမ္းေၿမာက္ၿခင္း။
ဤေစတသိက္ ၂-ပါးလံုးကို အတိုင္းအတာမရွိေသာ သတၱဝါမ်ားကို အာရံုၿပဳ
၍ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ အပၸမညာေစတသိက္ဟုေခၚသည္။

(ဃ)ပညာေစတသိက္ ၁-ပါး
၁။ပညိေၿႏၵ=ေကာင္းမွု မေကာင္းမွုကို အမွန္အတိုင္းခြဲၿခားသိၿမင္ၿခငး္ၿဖစ္သည္။


ထင္ရွားေသာ ေစတသိက္မ်ား

ေစတနာ
ေကာင္းမွု မေကာင္းမွုတို႕ကို လုပ္ၿဖစ္ေအာင္ တိုက္တြန္းၿခင္းသေဘာသည္
ေစတနာမည္၏။ေစတနာအားေကာင္းလွ်င္ စိတ္ထက္သန္သည္။ေစတနာ
အားနည္းလွ်င္ စိတ္ေပ်ာ့ညံ့သည္။ေကာင္းမွုမေကာင္းမွု ၿပဳလုပ္ရာ၌ မဓာန
အေၾကာင္းတရားၿဖစ္၍ ေစတနာကို (ကံ)ဟုလည္းေခၚသည္။

ဝီရိယ
အားထုတ္ၿခင္းသေဘာသည္ ဝီရိယမည္၏။အလုပ္ကိစၥဟူသမွ်တို႕ကိုေအာင္
ၿမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌လံု႕လရွိၿခင္း၊ မတြန္႕မဆုတ္ၿခင္းတို႕သည္ ဝီရိယ
ပင္ၿဖစ္သည္။ႊဤေစတသိက္သတၱိမပါပဲႏွင့္ ၾကီးက်ယ္ေသာလုပ္ငန္းေဆာင္တာ
မ်ားကို ၿပီးဆံုးၿပီးေၿမာက္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္။

ဆႏၵ
ေကာင္း မေကာင္းတစ္စံုတစ္ခုကို ၿပဳလုပ္လိုမွုသည္ ဆႏၵမည္၏။ႊဤေစတသိက္
သတၱိမပါဘဲႏွင့္ ၾကီးက်ယ္ေသာလုပ္ငန္းၾကီးမ်ားကို စတင္၍ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္။

ေမာဟ
အမွန္အတုိင္း မသိၿခင္း၊ အမွန္ကို အမွား၊ အမွားကို အမွန္ဟုသိၿခင္းသေဘာသည္
ေမာဟမည္၏။ကုသိုလ္ အကုသိုလ္တို႕ကို ခြဲၿခားမသိၿခင္းဈ ရုပ္တရား နာမ္တရား
သစၥာတရားစသည္တို႕၏ သေဘာမွန္ကို မသိၿခင္းသည္ ေမာဟၿဖစ္သည္။

အဟိရိက
မေကာင္းမွုၿပဳလုပ္ရန္ မရွက္ၿခင္းသေဘာသည္ အဟိရိကမည္၏။အဟိရိကသေဘာ
ထားရွိသူတို႕ကား မေကာင္းမွုၿပဳရဲသည္ကိုပင္ ဂုဏ္ယူဖြယ္ဟုမွတ္ထင္ တတ္ၾက
ေလသည္။

အေနာတၱပၸ
မေကာင္းမွုၿပဳလုပ္ရန္ မေၾကာက္လန္႕ၿခင္းသေဘာသည္ အေနာတၱပၸမည္၏။မေကာင္း
မွု၏ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ေၾကာက္ဖြယ္ဟု မၿမင္၍ ရဲရဲတင္းတင္း ၿပဳလုပ္ဝံ့ၿခင္းသည္ အေနာ
တၱပၸသေဘာပင္ ၿဖစ္သည္။

ေလာဘ
မိမိအတြက္ ကာမဂုဏ္အာရံုတို႕ကို လိုခ်င္တပ္မက္မွုသေဘာသည္ ေလာဘမည္၏။
ေလာဘသည္ ရေလလိုေလ အိုတေစၦ သေဘာၿဖစ္ၿပီး မည္သည့္အခါမွ် ေရာင့္ရဲတင္း
တိမ္မွုမရွိေခ်။နိဗၺာန္ကိုလိုခ်င္းမွု၊ တရားကိုလိုခ်င္မွု၊ စာေပတတ္ခ်င္းမွု၊ ဆင္းရဲသူမ်ား
ကိုေပးကမ္းလိုမွုစသည္တို႕ကား ေလာဘမဟုတ္ ဆႏၵသာၿဖစ္သည္။

မာယာ
မိမိမွာရွိေသာ အၿပစ္မ်ားကို ဖံုးကြယ္လွည့္စားၿခင္းသည္ မာယာမည္၏။မာယာသည္
ေလာဘတစ္မ်ိဳးပင္ၿဖစ္သည္။

သာေဌယ်
မိမိမွာ မရွိေသာဂုဏ္ကို ရွိဟန္ေဆာင္တတ္ေသာသေဘာသည္ သာေဌယ်မည္၏။
သာေဌယ်သည္လည္း ေလာဘတစ္မ်ိဳးပင္ ၿဖစ္သည္။

ဒိ႒ိ(မိစာၦဒိ႒ိ)
ေကာင္းမွုလုပ္လည္း ေကာင္းမွုမၿဖစ္၊ မေကာင္းမွုလုပ္လည္း မေကာင္းမွုမၿဖစ္ဟု
ကံ ကံ၏အက်ိဳးကိုမယံုၾကည့္ၿခင္းည္ ဒိ႒ိမည္၏။

ေဒါသ
ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းၿခင္း သေဘာသည္ ေဒါသမည္၏။စိတ္ညစ္ႏြမ္းမွု၊ စိတ္ပ်က္မွု
စိတ္မခ်မ္းသာမွု၊ ေၾကာက္ရြ႔ံမွု၊ စိတ္ေကာက္မွု စသည္တို႕သည္လည္း ေဒါသ၏
သေဘာၿဖစ္သည္။

ဣႆာ
ၿငဴစူၿခင္း မနာလိုၿခင္းသေဘာသည္ ဣႆာ မည္၏။ သူတစ္ပါးလွေၾကာင္း၊ ဥစၥာ
ေပါေၾကာင္းစေသာ ဂုဏ္သတင္းစကား ေၿပာၾကားလာလွ်င္နားမေထာင္လိုၿခငး္
ကဲ႕ရဲ႕ၿခင္း၊ မေက်နပ္ၿခင္းသည္ ဣႆာသေဘာမ်ားပင္ ၿဖစ္သည္။

မစၦရိယ
ဝန္တိုၿခင္းသေဘာသည္ မစၦရိယ မည္၏။မိမိပစၥည္းကိုၿဖစ္ေစ၊ သူတစ္ပါးပစၥည္းကို
ၿဖစ္ေစ၊ မိမိရာထူးစည္းစိမ္အာဏာမ်ားကိုၿဖစ္ေစ၊ အၿခားသူတို႕အားမရေစလိုေသာ
သေဘာသည္ မစၦရိယသေဘာၿဖစ္သည္။

သဒၶါ
ဘုရား တရား သံဃာႏွင့္ ကံ ကံ၏အက်ိဳးတို႕ကို ယံုၾကည္ၿခင္းသေဘာသည္ သဒၶါ
မည္၏။

သတိ
ကုသုိလ္ ေကာင္းမွုဆိုင္ရာမ်ားကို ေအာက္ေမ့ၿခင္း၊ အမွတ္ရေနၿခင္းသေဘာသည္
သတိမည္၏။

ဟိရီ၊ ၾသတၱပၸ
မေကာင္းမွုၿပဳရန္ မရွက္ၿခင္းသည္ ဟိရီမည္၏။မေကာင္းမွုၿပဳလုပ္ရန္ ေၾကာက္လန္႕
ၿခင္းသည္ ၾသတၱပၸမည္၏။ဤတရားႏွစ္ပါးကို ကမာၻေစာင့္တရား(ေလာကေစာင့္
တရား)ဟုေခၚေလသည္။ဤကမာၻေစာင့္တရားႏွစ္မ်ိဳးရွိထားမွကိုယ္က်င့္သီလ တည္
ႏုိင္သည္။

အေလာဘ
မလိုခ်င္၊ မတတ္မက္ၿခင္း သေဘာသည္ အေလာဘမည္၏မိမိပစၥည္းဥစၥာကိုစြန္႕လႊတ္
၍ လွဴဒါန္းေပးကမ္းၿခင္းသေဘာသည္ အေလာဘ သေဘာၿဖစ္သည္။

အေဒါသ
မၾကမ္းတမ္းၿခင္း၊ စိတ္မဆိုးၿခင္း၊ ခြင့္လႊတ္ၿခင္း၊ သေဘာသည္ အေဒါသမည္၏။သတၱဝါ
တို႕အားၾကီးပြားခ်မ္းသာေစလိုေသာ သေဘာသည္ အေဒါသမည္၏။သတၱဝါတို႕အား
ၾကီးပြားခ်မ္းသာေစလိုေသာ ေမတၱာဟူသည္ ဤအေဒါသပင္ၿဖစ္သည္။

အေမာဟ(သမၼာဒိ႒ိ)
အမွန္ကို အမွန္အတိုင္း၊ အမွားကို အမွားအတိုင္းထိုးထြင္း၍ သိၿမင္ၿခင္းသေဘာသည္
အေမာဟမည္၏။
ပညိေၿႏၵ(ပညာ)ေစတသိက္ဟူသည္ ဤအေမာဟပင္ၿဖစ္သည္။ 


ဆက္ရန္ရွိသည္....................